Promovisana fondacija „Djeca nam se rađala“
Kampanja za porast nataliteta u Srpskoj
Evidentno je da se Republika Srpska već dugi niz godina suočava sa složenim demografskim procesima, što je rezultiralo konstantnim smanjenjem stope rađanja i negativnim prirodnim priraštajem. Takođe, prisutno je smanjenje broja upisanih učenika u osnovnim i srednjim školama i studenata na fakultetima, odumiranje seoskih sredina, starenje stanovništva i emigracije porodica u reproduktivnom stadijumu i radnosposobnog stanovništva u inostranstvo. S tim u vezi, očekuje se nastavak nepovoljnih tendencija te je potrebno što hitnije provođenje dodatnih pronatalitetnih mjera i aktivnosti u populacionoj politici.
Srpska ostaje bez 4.500 stanovnika svake godine
Popis u BiH je održan 2013. godine, a nakon toga su urađene procjene broja stanovnika Republike Srpske za period 2013-2016. godine na osnovu kojih je vidljivo konstantntno smanjenjenje broja stanovnika Republike Srpske za prosječno 4.500 svake godine. To znači da je u periodu 2013-2016. godine, samo po osnovu negativnog prirodnog priraštaja, demografski deficit -13.663 stanovnika. Tome se moraju dodati i demografski gubici po osnovu emigracije stanovništva, čime je broj stanovnika Republike Srpske sigurno znatno manji od prikazanih procjena.
Za deceniju negativan prirodni priraštaj više od 40.000
Stopa nataliteta u Srpskoj je u konstantnom padu, a od 2011. godine broj živorođenih je pao ispod 10.000. Za proteklih 20 godina, u periodu 1996-2016. godine, ukupno je rođeno 239.669 djece, istovremeno je umro 281.741 stanovnik pa je prirodni priraštaj negativan za -42.072 stanovnika. Dakle, samo na osnovu negativnog prirodnog priraštaja broj stanovnika Republike Srpske za 10 godina se smanjio za 3,6%.
Osnivanje Fondacije „Djeca nam se rađala“
Imajući u vidu naznačene demografske procese, neophodno je aktivnije provoditi mjere pronatalitetne populacione politike kako na republičkom, tako i na nivou lokalnih zajednica. Pored mjera koje već provodi Republika Srpska, tačnije kabineti predsjednika Republike Srpske, Vlade Republike Srpske i kabinet člana Predsjedništva BiH iz Republike Srpske, neophodno je djelovanje i drugih nedvladinih institucija i drugih organizacija i pojedinaca. U tu svrhu je osnovana Fondacija „Djeca nam se rađala“. Dobra pronatalitetna politika zahtijeva kontinuirano sprovođenje i nadgradnju mjera i intervenciju države. To podrazumijeva sistem finansijskih stimulacija, postavljenu politiku u oblasti zdravstvene i socijalne zaštite porodice i djece. Takođe, potrebno je raditi na radnom i poreskom zakonodavstvu koje promoviše opciju fleksibilnog radnog vremena, sistem srednjeg i visokog obrazovanja u funkciji sigurnog zaposlenja, sistem predškolskog i osnovnog obrazovanja sa cjelodnevnim programima. To će biti samo dio zadanih aktivnosti Fondacije. Pojedinac nema dovoljno snage da se sam pozabavi ovim problemom te je populaciona edukacija veoma važna u provođenju populacione politike. Sa tim ciljem fondacija planira preduzeti kampanju širenja informacija o demografskim trendovima u Republici Srpskoj i podizanju svijesti stanovnika o važnosti rađanja i nataliteta. Osnovni cilj zasnivaće se na povećanju nataliteta. Takođe jedan od ciljeva je vraćanje ugleda trudnici, porodilji, majci, domaćinstvu, a njena finansijska nezavisnost i sigurnost mora biti među prioritetima.
Aktivnosti Fondacije
Početak aktivnosti Fondacije označena je odigravanjem humanitarne fudbalske utakmice 12. septembra 2019. godine na Gradskom stadionu Banjaluka, između veterana FK „Crvena zvezda“ s jedne strane i veterana FK „Borac“ i fudbalskih veterana Srpske s druge strane, kao i revijalna utakmica između ljekara i novinara Republike Srpske. Utakmice su imale za cilj promociju aktivnosti novoosnovane Fondacije „Djeca nam se rađala“ i podizanje svijesti o važnosti povećanja nataliteta u Republici Srpskoj. Meč je humanitarnog karaktera, ulaz je bio besplatan, a od 1. septembra je aktivan i humanitarni broj 1432.
Ovu utakmicu sa Crvenom zvezdom dogovorio je prof. dr Vlado Đajić, direktor UKC i predsjednik Fondacije „Djeca nam se radjala“. Utakmica je odigrana pred više od 10 hiljada gledalaca, a pobijedila je Crvena zvezda sa 3:0.
Rezultat je bio u drugom planu, nogometni velikani pokazali su fudbalske majstorije koje su gledaoci nagradili aplauzom. Na utakmici je bila prava fudbalska atmosfera, a igrači i rukovodstvo Crvene zvezde kažu da su došli u Banjaluku da podrže plemenitu ideju dr Vlade Đajića i daju svoj doprinos povećanju nataliteta u Republici Srpskoj. Utakmicu su sa tribina posmatrali Milorad Dodik, član Predsjedništva BiH, Željka Cvijanović, predsjednica Republike Srpske, i Radovan Višković, premijer Vlade, sa ministrima te brojni gosti iz Srbije, Slovenije i dijaspore. Poslije utakmice dr Đajić je u Hotelu „Bosna“ organizovao druženje sa legendama Crvene zvezde, a Marinko Rokvić i njegov sin Nikola pjevali su majstorima fudbala koji su oduševljeni boravkom i prijemom u Banjaluci. Istakli su da su posebno dirnuti bratskim prijemom Banjalučana i rukovodstva Srpske. „Srpski narod je uvijek podržavao ovakve akcije.
Početak kampanje “Djeca nam se rađala” ozvaničen je puštanjem balona i prvim udarcem koji je na terenu izveo legenda Fudbalskog kluba Crvena zvezda Dragan Džajić, uz prisustvo predsjednika fondacije dr Vlade Đajića.
Legendarni Džaja rekao je da Zvezda sa zadovoljstvom podržala početak kampanje “Djeca nam se rađala” u Republici Srpskoj.
“Ovo je jedna lijepa akcija, danas se igra humanitarna fudbalska utakmica na gradskom stadionu u Banjaluci. Nadam se da će i druge sfere učiniti ovako nešto, da popularišemo i da se što više djece rađa na ovim prostorima”, istakao je Dragan Džajić.
Svi akteri, a među njima i Božur Matejić, legenda FK Borca iz 80-tih godina prošlog vijeka je izjavio:
“Rado sam se odazvao pozivu, Banjaluka mi je ostala u srcu. Moja generacija je osvojila Kup i ušla u Prvu ligu u staroj Jugoslaviji i uvijek se odazivam, a pogotovo za ovakve akcije. Ovo je fenomenalno. Skoro 10 hiljada je ljudi došlo i hvala ljudima iz Borca, gdje nisam bio dugo. Stvarno je sjajno i osjećam se predivno”.
Značaj ove humanitarne akcije prepoznale su i fudbalske legende. Tom prilikom, pred banjalučkom publikom ponovo su zaigrali fudbalski asovi poput Dragana Džajića, Vladimira Petrovića-Pižona, Jovana Aćimovića, Stanislava Karasija, Miloša Šestića, Dušana-Duleta Savića, Zdravka Borovnice, braće Milka i Boška Đurovskog i drugih. Za FK „Borac“ iz Republike Srpske nastupili su: Željko Buvač, Damir Špica, Stojan Malbašić, Oliver Jandrić, Darko Ljubojević, Jovan Šmanja, Radmilo Mihajlović, Petar Jelić, Nikola Nikić i drugi. U revijalnom dijelu prije utakmice C Z i FK Borca, nastupile su ekipa ljekara UKC i ekipa novinara RS. Duel je pripao ljekarima koji su slavili sa 2:0. U muzičkom dijelu programa učestvovali su: Marinko Rokvić, Marko Rokvić i Tropiko bend.
Poruka
Od 2002. godine prisutan je negativni prirodni priraštaj, što je posljedica smanjivanja stope nataliteta, a povećavanja stope mortaliteta. U zadnjih nekoliko godina broj živorođenih se smanjio za više od trećine, a istovremeno se broj umrlih povećao. Negativna demografska slika dodatno je usložnjena i negativnim migracionim saldom, tako da ukupna depopulacija poprima velike razmjere. Osnovni problem stanovništva Republike Srpske je fenomen nedovoljnog rađanja koji je posljedica niza negativnih faktora. Iz tog razloga provođenje mjera populacione politike biće imperativ Fondacije. Da bi se povećao broj novorođenih stanovnika Srpske, potrebna je šira društvena akcija i program planiranja porodice, koji treba da uzmu u obzir broj djece koji je potreban za zamjenu generacija. S tim u vezi treba aktivirati mnoge mjere populacione politike i usmjeriti ih prvenstveno u pronatalitetne svrhe i na stimulisanju rađanja, a samim tim i povećanja nataliteta, istakao je prof. dr Vlado Đajić, predsednik Fondacije „Djeca nam se rađala“.
Pripremio: Željko Derajić
Pogledajte galeriju
.png)
.jpg)
