Jubilej - 15 godina postojanja
Udruženje doktora porodične medicine RS
Pripremili: Prim. dr Ljubica Jelovac i dr sc med. Draško Kuprešak
Povodom jubileja 15 godina postojanja i rada Udruženja doktora porodicne medicine RS, prim. dr Ljubica Jelovac, razgovarala je sa predsjednikom Udruženja dr Draškom Kuprešakom.
Uvaženi kolega Draško, kada je i kako osnovano Udruženje doktora porodične medicine Republike Srpske?
Udruženje je nastalo na ideji ujedinjenja Udruženja doktora opšte medicine Republike Srpske i Asocijacije specijalista i specijalizanata porodične medicine i to se desilo 13. maja 2006. godine, cijeneći činjenicu da su to srodne grane i da nema potrebe da se rasipa i troši energija već da se objedinjenjem stvore pretpostavke za borbu u jednoj koloni kako bi se lakše etablirala porodična medicina, uslovno rečeno „nova“ disciplina na ovim prostorima.
Na konstitutivnoj sjednici usvojeni su svi relevantni dokumenti i izabrani organi koji će predstavljati i zastupati Udruženje.
Formiranju Udruženja prethodilo je usvajanje Strateškog plana za reformu i rekonstrukciju od 1997. do 2000. godine na sjednici Narodne skupštine Republike Srpske. Ovim dokumentom definisani su pravci promjena u zdravstvenom sistemu, prvenstveno kada je u pitanju primarna zdravstvena zaštita i uvođenje modela porodične medicine.
Zbog toga je kreiran program specijalizacije porodične medicine 1999. godine, a u novembru te iste godine, po novom programu, svoju edukaciju započela su 24 polaznika.
Takođe, Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske usvojilo je Pravilnik o dodatnoj edukaciji iz porodične medicine, čime je data mogućnost da se određeni broj ljekara edukuje po standardizovanom programu i dobiju status ljekara porodične medicine, čime je dat novi podsticaj u implementaciji promjena u zdravstvenom sistemu.
U to vrijeme reformom u primarnoj zdravstvenoj zaštiti nisu bili predviđeni potrbni kapaciteti razvoja porodične medicine.
Iako je reforma imala najbolju namjeru, uočeni su brojni nedostaci. Prije svega, nije bilo dovoljno ni prostora ni edukovanih kadrova, a ni opreme, zbog čega ljekari u primarnoj zdravstvenoj zaštiti nisu mogli raditi sve što je bilo predviđeno akcionim planom.Trebala su hitna rješenja te se Udruženje nametnulo kao pouzdan partner svim institucijama koje su kreirale zdravstvenu politiku u pokušaju da se razriješe goruća pitanja. Ukazano je na nejednako razvijanje porodične medicine u istočnom dijelu Republike Srpske te se radilo na aktiviranju sredina kao što su Foča, Višegrad, Istočno Sarajevo, Zvornik i dr. Formiranjem edukacionih centara za porodičnu medicinu kao nastavne baze u domovima zdravlja u Doboju i Bjeljini dat je novi zamah u stvaranju neophodnih kadrova u porodičnoj medicini. Paralelno je teklo i opremanje ambulanti sa standardizovanim paketom opreme te su poboljšani uslovi za rad timova porodične medicine. Država je kroz različite modele, u saradnji sa Svjetskom bankom, uložila ogromna sredstva za obnavaljanje ambulanti porodične medicine u domovima zdravlja u cijeloj Republici Srpskoj. Istovremeno je rađeno na izmjeni sistema finansiranja PZZ, a započet je i ciklus uvođenja standarda kvaliteta.
Šta je bio fokus rada Udruženja?
Prije svega stvoren je pravni okvir usvajanjem opštih i pojedinačnih dokumenata Udruženja, kao što je Statut i poslovnik o radu i pravilnici koji su omogućili efikasno funkcionisanje i predstavljanje doktora porodične medicine putem ovlaštenih predstavnika delegata i predsjednika podružnica iz cijele Republike Srpske. Sistem rada koji je proklamovan se pokazao kao relativno dobar za postojeće uslove cijeneći činjenicu da je u praksi oko 700 doktora porodične medicine koji rade u 54 doma zdravlja.
Drugi segment rada se odnosio na informisanje stručne javnosti o radu Udruženja. U tom smislu formiran je sajt koji se unapređuje gotovo svakodnevno, FB stranica Udruženja te različiti drugi modeli informisanja koji nam omogućavaju da na egzaktan način prenesemo našim članovima, ali i ostalim u naučnoj zajednici, opseg i sadržaj rada Udruženja. Ideja je da kroz model efikasnog informisanja budemo što bliže našim članovima kako bismo čuli probleme iz prakse i zastupali ih u njihovom rješavanju. Na samom početku valjalo je raditi na mijenjanju iskrivljene slike o porodičnoj medicini kao i na smanjenju nerealnih očekivanja od javnosti.
Kava je bila saradnja sa institucijama zdravstvenog sistema?
Udruženje je od samog starta pokušalo da vodi jednu konstruktivnu politiku. Ona je podrazumijevala, da citiramo patrijarha Pavla „blage riječi ali i jake dokaze“.
Dakle, nismo pristalice galame i stvaranja tenzije u sistemu, ali nismo ni za defanzivnu politiku i guranje problema pod tepih. Nedostaci se moraju identifikovati, analizirati njihova priroda i tražiti rješenja. Neki nedostaci se mogu rješavati odmah, ali za neke treba i vremena ali i političke volje.
Da ilustrujem saradnju sa Ministarstvom zdravlja koja se ogledala permanentnim sastancima i dogovaranjem oko standarda i normativa IZIS-a, izmjene zakona o zdravstvenoj zaštiti, izmjene pravilnika o specijalizaciji i dr. Kao domet u našoj saradnji izdvojiću da su standardi i normativi u 2016. godini upravo izmijenjeni na naš pritisak, mada nismo bili zadovoljni jer su kriterijumi bili možda u tom trenutku suviše suženi. Ipak, treba cijeniti činjenicu da manje sredine koje su ekonomski nerazvijene imaju mogućnost da TPM imaju broj registrovanih pacijenata oko 1500, a da ugovaraju punu cijenu tima, što smatramo dobrim rezultatom i šansom za njihov opstanak na tim područjima. Ukazivanje ministru zdravlja na IZIS i način njegove implementacije koji nije bio adekvatan jer ako ne bude optimalno riješeno pitanje eksporta podataka iz Webmedica kompletan proces vodi kao opštem nezadovoljstvu kako zdravstvenih radnika, tako i pacijenata. Izmjena kurikuluma specijalizacije na 48 mjeseci, uz jačanje segmenata kao što su pedijatrija, fizikalna medicina, medicina rada i dr. kao i uvođenje novih pravaca subspecijalizacije kao što je dijabetologija i masovne nezarazne bolesti je kruna minulog rada u podizanju akademskog okvira za unapređenje kompetencija porodičnog doktora.
U kontekstu saradnje sa Fondom zdravstvenog osiguranja RS, koji je takođe konstruktivan i kvalitetan, izdvojiću neke fundamentalne teme kao što su prigovor na uvođenje generičke liste i njene strukture koji nije riješen do sada, naše insistiranje na uvođenje višemjesečnog recepta koji je smanjio troškove obrade koji se vežu za budžet zdravstvenih ustanova, uvođenje komisija za upućivanje pacijenata na rehabilitaciju čime se smanjio pritisak na timove porodične medicine, obračunavanje prekoračenja lijekova na recept u odnosu na 50:50 sa sekundarnim nivoom te najnovije preuzimanje troškova prevencije tromboembolije na teret Fonda smatramo velikim uspjehom u našem radu. Nadamo se da će se saradnja nastaviti i u narednom periodu.
Saradnja sa Medicinskim fakultetom i katedrama porodične medicine Banjaluka i Foča bila je kvalitetna cijelo vrijeme. Ona je imala svoje uspone i padove. Imenovanjem prof. Škrbića na mjesto dekana Medicinskog fakulteta u Banjaluci, čovjeka koji apsolutno ima pozitivnu percepciju i viziju u razvoju porodične medicine, dobijen je novi zamah u toj saradnji. Otvorena su pitanja od uspostavljanja nove mreže edukacionih centara u cijeloj RS, redefinisanja programa doedukacije, unapređenja specijalizacije i subspecijalizacije i drugih tema.
Saradnja sa Agencijom za akreditaciju i sertifikaciju je od samog početka bila na visokom nivou. Realizovani su brojni programi od razvoja akreditacionih i sertifikacionih standarda do izrade vodiča za dobru praksu. Takođe, realizovani su brojni projekti koji su imali za cilj uspostavljanje objektivnih mjerila za ocjenu kvaliteta u kliničkom radu doktora porodične medicine.
A aktivnost, saradnja sa specijalističkim udruženjima, ....
U međuvremenu, Udruženje je realizovalo brojne aktivnosti, među kojima su kontinuirana edukacija, organizacija stručnih konferencija i kongresa, kao i izdavanje važnih publikacija, a posebna pažnja posvećena je saradnji sa drugim specijalističkim udruženjima. Samo da navedem da je do sada organizovano 15 konferencija Dana porodične medicine RS sa međunarodnim učešćem, tematski okrugli stolovi u okviru konferencije od pozcije pedijatrije i kardiologije u reformi, privatizacije PZZ-a do informatizacije. Godišnje je organizovano od 30 do 50 manjih predavanja, jedan kongres porodične medicine u saradnji sa kolegama iz Federacije te mnogo zajedničkih projekata KME sa različitim udruženjima. Na tom planu saradnja sa Udruženjem kardiologa RS i Udruženjem neurologa RS je najsnažnija zbog tematske srodnosti ali i agilnosti njihovih rukovodstava. Ne manjka saradnje ni sa Udruženjem nefrologa, fizijatara, Udruženjem pacijenata i drugim. Trudili smo se da cijelo vrijeme planski i organizovano priđemo ovom važnom segmentu jer je osnovna misija Udruženja podizanje znanja i vještina u radu doktora porodične medicine. Po pitanju organizacije konferencija pokušavamo da budemo inovativni i usklađeni sa potrebama te posljednja konferencija koja je realizovana u doba pandemije Covid 19 sa on line programom koji je emitovan direktno putem you tube kanala se pokazao kao pravo rješenje da se ne posustane u radu i pošalje jedna pozitivna slika o nama. U saradnji sa Ministarstvom zdravlja je tokom 2009. godine razvijen set od 32 klnička vodiča koji su osnova za kliničku praksu. Važno je naglasiti da je sa medicinsko-pravnog aspekta važno da primjenjujemo ove dokumente u praksi, s obzirom na varijacije zdravstvenih problema, te na ovaj način povećavamo sigurnost praktičarima u radu. Takođe, Udruženje je sopstvenim snagama radilo na razvoju vodiča za NOAK, srčanu insuficijenciju i hipertenziju i dr. i pokazalo da je apsolutno kapacitirano da kredibilno vodi i ovaj posao. U tom smislu imali smo nesebičnu stručnu podršku i pomoć predstavnika Udruženja kardiologa RS i Udruženja neurologa.
U toku proteklih 15 godina Udruženje ima bogatu međunarodnu aktivnost.
Udruženje je predano radilo na pozicioniranju u lokalnom, regionalnom i međunarodom pogledu. Još davne 2008. godine je potpisan sporazum o saradnji sa Udruženjem iz Federacije gdje su promovisana tri principa: paritet, reciprocitet i rotacija i na taj način je razriješen Gordijev čvor međunarodnog predstavljanja i zastupanja. Saradnja je imperativ, nauka nema granica, ali smo se trudili da poštujemo i pravno-političke okvire. Komunikacija sa Udruženjem iz Srbije je prisutna, ne u onom obliku koji želimo, uspostavljena saradnja sa KOHOM-om iz Hrvatske sa kojima smo imali zajedničkih projekata KME-a i realizacije okruglih tematskih stolova. Takođe, nedavno smo realizovali i jednu sesiju KME-a sa Udruženjem iz Slovenije. Međunardni partner nam je Udruženje doktora porodične medicine Američke Federacije. To je nacionalno udruženje. Tek smo na početku konkretizacije određenih aktivnosti sa njima. Članstvo u Svjetskoj asocijaciji „Global familly doctor“ ili Wonca je kruna našeg rada. Mi smo 2010. godine postali punopravni član kao Republika Srpska što smatramo velikim međunarodnim dometom predstavljanja našeg entiteta. U doba pandemije pokušali smo da utičemo da Wonca Evrope čuje naše stavove po pitanju imunizacije i da se EMA upozna sa potrebom da se priznaju sve vakcine koje su na tržištu i koje ispunjavaju standarde i da to ne smije biti instrument međunarodne zdravstvene politike koji će dovesti do sputavanja evropskih vrijednosti kao što su sloboda izbora.
Kako je funkcionisala Porodična medicina u pandemija COVID-19?
Porodična medicina je odigrala, siguran sam, ključnu ulogu u stabilizovanju epidemiološkog stanja u Republici Srpskoj jer čvrstina građe zdravstvenog sistema upravo je zavisila od nje. Reorganizacija kroz ari ambulante, kovid ambulante i sve druge organizacione forme u kojima su nosioci posla bili doktori porodične medicine govori tome u prilog. Preko milion i po pregleda u 2020. godini je statistika koja je za poštovanje. Naravno, poštujemo rad naših kolega u bolničkom sektoru i mislim da smo svi zajedno u ovim teškim vremenima pokazali jedinstvo struke i odgovorili civilizacijskom izazovu.
Na kraju, posjeta upriličena kod predsjednice Cvijanović u okviru obilježavanja 19. maja, Svjetskog dana doktora porodične medicine i jubileja 15 godina rada govori u prilog poštovanju koje je Udruženje doktora porodične medicine Republike Srpske dobilo za svoj minuli rad.
Kakvi su planovi za budućnost?
U svom radu, naravno, bilo je mnogo uspjeha ali i poraza jer su oni sastavni dio života. Ono na čemu ćemo posebno raditi je uključenje većeg broja ljudi iz prakse u sve segmente rada udruženja. Pojačaćemo rad na terenu. Pokušaćemo da brend porodične medicine popularizujemo kod mlađih doktora kako bi taj plamen i dalje gorio. Smjena generacija i priprema za nove ljude to nešto što slijedi u narednom periodu. Sačuvati integritet porodične medicine i dati novi zamah njenom razvoju je posao koji nećemo odlagati.
Naravno, svi ovi ambiciozni planovi se neće moći realizovati bez tima ljudi za koji sam ubijeđen da porodičnu medicinu ne doživaljvaju samo kao profesiju već kao životnu misiju.
Pogledajte galeriju
.png)
.jpg)
