Matične ćelije u lečenju degenerativnih oboljenja kičme
Dr sc. med. Nenad Živković, spec. neurohirurgije, naučni saradnik, Beograd
Hronična bol u donjem delu leđa je uzrok invaliditeta broj jedan u većini zemalja, jedan je od najčešćih razloga za propušteni posao u Sjedinjenim Američkim Državama (više od 253 milijarde dolara izgubljene zarade) i drugi najčešći razlog poseta lekaru.
U većini slučajeva bol u leđima povezan je sa degenerativnim promenama u kičmi i kičmenom disku. Degenerativna bolest diska rezultat je normalne izmene ili oštećenja jednog ili više intervertebralnih diskusa kičme, a koja uzrokuje bolove u leđima. Za razliku od drugih tkiva u telu, kičmeni disk ima veoma nizak dotok krvi koji obezbeđuje potrebne hranjive materije i matične ćelije potrebne za regeneraciju.
Degeneracija intervertebralnog diska je složen i multifaktorski proces pod uticajem genetskih, bioloških i mehaničkih faktora. Kako degeneracija napreduje, produkcija upalnih molekula kao faktora nekroze tumora – α i interleukina raste. Kalcifikacija prednje ploče smanjuje protok hranjivih materija i inflamatorno okruženje ubrzavaja ćelijsku smrt unutar jezgra pulposusa. Nivo proteoglikana i drugih proteina vanćelijskog matriksa opada, što dovodi do isušivanja diska i progresivne nestabilnosti. Degeneracija IVD-a smatra se jednim od glavnih uzroka nastanka bola u donjem delu leđa. Pored toga, degeneracija IVD-a doprinosi drugim patologijama diska kao što su hernija diska, spondilolisteza, stenoza spinalnog kanala ili sindrom fasetnog zgloba.
Iako postojeći hirurški tretmani omogućavaju bolje ublažavanje bola od nehirurških intervencija ne bave se biologijom degeneracije diska, naime, visokih proinflamatornih nivoa citokina ili urođenog gubitka ćelija nukleusa pulposusa. Pored toga, studije su pokazale da operacija može dovesti do povećanog biomehaničkog stresa i početka degenerativne kaskade susednih segmenata.
Među terapijama za lečenje degenerativnog oboljenja intervertebralnog diska, bioregenerativna ćelijska terapija je stekla popularnost jer poboljšava regenerativni potencijal diska, a istovremeno je i minimalno invazivna. Pristup bioregenerativne ćelijske terapije ima za cilj lečenje upale diska i nervnih struktura inhibiranjem proizvodnje i lučenja citokina, rehidratacijom diska i obnavljanjem visine stimulacijom nativnih ćelija. Za regeneraciju IVD-a korišćene su različite vrste ćelija, uključujući ćelije diska, notohordalne ili matične ćelije. Mezenhimske matične ćelije (MSC) imaju imunomodulatorne funkcije i sposobnost diferencijacije u hrskavicu, pa se smatraju potencijalno idealnim ćelijskim izvorom za regeneraciju IVD-a.
Prethodne studije su pokazale da se MSC, izolovane iz koštane srži i masnog tkiva, mogu diferencirati u fenotip sličan mekom jedru. Eksperimenti sa kulturom MSC-a sa ćelijama pulposusa nukleusa pokazali su proliferaciju ćelija nukleusnih pulpoza i diferencijaciju MSC-a u hondrogene ćelije. Pokazano je da transplantirane matične ćelije obnavljaju normalno okruženje diska indukujući proizvodnju proteina izvanćelijskog matriksa i druge proteoglikane i kolagen tipa I i II. Suprotno tome, prijavljeno je formiranje osteofita implantacijom ćelija MSC-a.
Terapija matičnim ćelijama je inovativan način da se sakupe matične ćelije iz koštane srži ili masnih ćelija, obrade ih da bi se izolovale matične ćelije, a zatim pod fluoroskopskim vođenjem neurohirurg može precizno implantirati matične ćelije na željeni degenerativni disk.
Prečesto se pacijenti koji pate od degenerativne bolesti diska, ili bola u donjem delu leđa, nose sa bolom, traže upravljanje lekom, prepisuju im se opijatni lekovi ili se nude spinalna fuzija kao opcija lečenja.
Konzervativno lečenje bola je prilično jednostavno kratkotrajno rešenje i ima ogromne rizike u vezi sa opijatskom narkoticima. Vreme oporavka za minimalno invazivne postupke kičme je 4-6 nedelja, fuzija kičme je 3-6 meseci. Pacijenti često puta trpe bolove jer se plaše da dugo ostanu bez posla, što rizikuje dalju degeneraciju.
Spinalnom fuzionom operacijom uklanja se intervertebralni disk, a susedni pršljenovi se „spajaju“ koštanim graftovima i / ili metalnim uređajima i pričvršćuju šrafovima. Spinalna fuzija na kičmi, koja je poželjna metoda za većinu lekara, veoma je invazivna i skupa procedura za pacijenta i ponekad dolazi sa lošim ishodima, a da ne spominjemo značajne rizike, dugo oporavljanje i verovatne recidive operacije.
Regenerativna terapija matičnim ćelijama za hronični bol u leđima je proučavana i rezultati su pokazali smanjenje procenta spinalnih fuzija za 80 odsto kod pacijenata kojima je preporučena spinalna fuzija. Bol je takođe značajno smanjena i opšta funkcija pacijenta je poboljšana.
Terapija matičnim ćelijama je odlična alternativa minimalno invazivnim operacijama poput spinalne fuzije. Najmanje invazivne opcije, kao što je terapija matičnim ćelijama, koriste se malim probojem kože za pristup koštanoj srži, a zatim ubrizgavanjem matičnih ćelija iglom u disk. Pacijentima je ugodna lokalna anestezija, osećaju manje bola i vraćaju se na posao znatno pre operacije spinalne fuzije.
Terapija matičnim ćelijama može biti efikasan tretman za mnoga degenerativna stanja kičme, uključujući hernirani disk, išijas i bol u donjem delu leđa. Ovaj manje invazivni postupak je isplativiji i smanjuje vreme oporavka pacijenata, brzo ih vraćajući bezbolnom načinu života bez dodatnog rizika od zavisnosti od opioida. Zavisnost od opioida postala je nacionalna epidemija koja u Sjedinjenim Američkim Državama dnevno ubije gotovo 100 ljudi dnevno. Regenerativna terapija matičnim ćelijama je inovativna lekovita opcija, koja koristi sopstvene matične ćelije tela iz koštane srži za lečenje diskogenih bolova u donjem delu leđa zbog degenerativnih bolesti diska ponovnim uvođenjem kako bi zapečatili i zacelili disk.
Minimalno invazivni postupak implementacije matičnih ćelija ima sledeće prednosti:
U proceduri se koristi lokalna anestezija,
Bez rezova, malo probijanje kroz kožu iglom,
Minimalna bol i nelagodnost,
Povratak poslu i aktivnom načinu života već 1. nedelje,
Izaziva manje bolove i traume na leđnim mišićima,
Značajno smanjenje troškova za pacijenta.
Nakon što konzervativne metode nisu uspele, endoskopska operacija kičme i regenerativna terapija matičnim ćelijama su alternativa spinalne fuzije. Lečenjem matičnim ćelijama mi, u stvari, pospešujemo naše telo da se samo izleči i regeneriše.
Terapija matičnim ćelijama, endoskopska operacija kičme i minimalno invazivna zamena veštačkog diska su procedure koje vraćaju pacijente u normalnu rutinu, uz minimalni bol i oporavak, tj. povratak kvaliteta života.
Dr sc. med. Nenad Živković je neurohirurg koji nudi regenerativnu terapiju matičnim ćelijama umesto operacije kičme, za određene odabrane pacijente, kako bi se olakšao hronični bol u donjem delu leđa, izazvan degenerativnim oboljenjem diska. Dr Živković se bavi minimalno invazivnim vodećim procedurama koje nude terapiju matičnim ćelijama, endoskopsku operaciju kičme i zamenu veštačkog diska - kao alternativu fuziji kičme, što smatra operacijom u poslednjem slučaju.
Pogledajte galeriju
.png)
.jpg)
